Tineke
Filters kleuren visie
Ik zou het zo graag van de daken (waar anderen van af sprongen) willen schreeuwen
In de kleine uurtjes, als ik niet kan slapen, ga ik soms wat anders doen. Soms is dat lezen, maar nu was het een link bekijken die ik had opgeslagen om later te beluisteren.
Een fragment van ‘Dit is de dag’ (NPO1) waarin Jos van Wijk (voorzitter Coöperatie Laatste Wil) tegenover Ad Kerkhof (oud hoogleraar suïcidepreventie) hun tenniswedstrijd over de ‘dood’ spelen. Dit o.l.v. Tijs van den Brink (zie link onderaan).
Mijn God wat een slechte wedstrijd.
Twee mensen, bevroren in hun eigen standpunten, gebaseerd op de ervaringen van het eigen leven. Dit maakt dat er veel ‘gestolde’ overtuigingen naar elkaar geslagen worden.
Onverenigbaar door op de uitersten van een as met hetzelfde thema te blijven zitten. Vrijwel niet bereid tot luisteren of meebewegen, omdat de meningen al in steen gehouwen zijn. Vooral Kerkhof denkt het beter te weten en corrigeert de beschrijving van de groep waar van Wijk het over heeft.
Hij is gewoon TÉGEN!
Hij noemt het ‘zogenaamd balans-suicide’. Wel mooi bedacht vind ik en het bestaat al langer, maar hij verwerpt dit concept ook weer onmiddellijk als werkelijkheid en noemt het zelfs een sprookje.
Jos van Wijk beweegt dan nog wel naar Kerkhof om hem erbij te betrekken, o.a. met een uitnodiging tot een bijdrage om het vooral bij jongeren beter te sturen. Maar, met een strakke, mond (verbitterd?), houdt Kerkhof zich bij zijn ingenomen standpunten. Hij lijkt ook steeds strakker te worden, niet alleen zijn mond, maar ook zijn spieren gaan zich spannen.
Non-verbale communicatie is ook communicatie.
Er gaat door mij heen dat het hem rijker zou maken als hij eens een huiskamerbijeenkomst van de CLW zou bijwonen. Daarin vertellen mensen wat hen in hun leven van alle dag bezighoudt en wat hun motivaties en overwegingen zijn om een laatste-wil-middel in huis te willen hebben.
Ik heb er intussen honderden gehoord en kan uit eigen ervaring vertellen dat hij waarschijnlijk een andere groep onder ogen heeft gehad, óf niet goed heeft geluisterd.
Er is best een verschil tussen pubers/adolescenten, met een onvolgroeid brein, en mensen boven de 65 die de balans opmaken door de ervaringen met leven en dood.
Kerkhof komt met het onderwerp ‘rouw’ van de mensen die door zelfdoding om het leven zijn gekomen. Natuurlijk is dat erg, maar alle nabestaanden van overledenen gaan door een rouwproces en ook bij een ‘normale’ dood is dat een onvermijdelijk proces.
Dan komen vragen die niet alleen door de dood, of manier van sterven, maar ook door het leven van de rouwende zelf ontstaan. Het verleden bepaalt het heden.
Hij noemt dan, letterlijk, dat de Coöperatie is ‘langsgekomen’. Waarschijnlijk bedoelt hij, maar dat is invullen van mij, dat de Coöperatie invloed heeft gehad.
Als hij zijn huiswerk had gemaakt, dan had hij geweten dat een van de doelstelingen van deze groep is om juist zorgvuldig om te gaan met het stervensproces en de omgeving. Daar wordt uitgebreid op ingegaan op de besloten pagina’s van de Coöperatie Laatste wil.
Het gaat over ‘gedachtengoed’ en ik schrik van de houding van de hoogleraar als hij zegt: ”Die gedachtengoed vind ik niet goed, is verkeerd!”
Is dat niet een klassieke cirkelredenering?
Natuurlijk spreken ze beiden vanuit hun eigen ervaringen en filteren ze van daaruit hun woorden. Van Wijk vooral vanuit de ouderen en Kerkhof vanuit de jongeren en vaak psychisch aangedane jongeren.
Erkenning van de wederzijdse filter en beide groepen, elk met eigen posities, zou al een waardevolle stap naar elkaar zijn.
Er is een grijs gebied waar beiden in zouden kunnen stappen, elkaar zouden bereiken, en dan zou één en één misschien wel eens drie kunnen worden. Maar zo scherp tegenover elkaar krijgt dat geen kans en heeft zo’n gesprek voor mij niet zoveel zin.
De discussie verliest aan waarde, zo komen we niet vooruit.
Ik beken: Ik heb natuurlijk ook mijn eigen filter.
Ik kan er verder niet van slapen, het blijft maar tollen in mijn hoofd, want er zijn zó veel meer kanten aan dit indringende onderwerp: dood en middelen die een verlossing kunnen brengen, rouw en verlies, visie en praktijk.
Kerkhof geeft aan ervaring te hebben met mensen in diepe depressie en haalt daaruit de overtuiging dat ze (allemaal?) helemaal niet dood willen. Waar blijft de nuance?
Kunnen de oogkleppen niet af voor het falend beleid van de GGZ en de ellende waarin ze mensen achterlaten vanuit een arrogantie waarin zij denken hét te weten?
Kun je überhaupt slapen als je weet wat deze mensen ervaren: na een leven lang als roepende in de woestijn vragen naar een oplossing om uit hun erbarmelijk leven te mogen gaan? Op een humane manier! En dan géén antwoord krijgen of een antwoord dat jouw eigen gevoel in twijfel trekt.
Ik heb oog in oog, ook observerend, en vooral van hart naar hart, naar heel veel mensen geluisterd, mensen in allerlei situaties, met allerlei gedachten en gevoelens.
In mijn werk bij Slachtofferhulp, mensen die via CLW een gesprek bij mij doen en mensen/vrienden uit mijn omgeving.
Ik blijk een aantrekkingskracht te hebben tot dit onderwerp en waarschijnlijk is er een mond tot mond reclame door mijn manier van omgaan met mensen.
Ik luister zonder vooroordeel (voor zover dat mogelijk is), ik ben ontzettend nieuwsgierig en betrokken, want elk mensenleven is uniek en elk verhaal is nieuw. Het was dan ook een verademing toen ik in een van de Zomergastenuitzendingen Robert Vermeiren (jeugd- kinderpsychater) hoorde zeggen dat die ‘nieuwsgierigheid’ zo’n belangrijke ingang is naar de (jonge) mens en zijn problemen. Ik hoop dat dit navolging krijgt, want mijn ervaring is dat veel psychiaters meer met pillen dan met interactie strooien.
De diepe zucht die vaak komt in zo’n gesprek geeft voor mij altijd aan dat er wat van de schouders valt. Niet dat dé oplossing er dan is, nee, maar omdat ze er gewoon over mogen praten, zichzelf mogen zijn in hun vertwijfeling en onzekerheid.
Dat blijkt al een lastenverlichting en ik zie dan vaak dat mensen dat een stapje zetten om zelf weer verder te kunnen.
Ik heb behoefte om ook een andere kant van deze thematiek te belichten.En hier kom ik misschien wel tot de kern van mijn schrijven.
Sinds een paar jaar is zelfdoding ook een indicatie om bij Slachtofferhulp Nederland ingang te krijgen. Althans de getuigen en nabestaanden van de ‘gruwelijke’ zelfdodingen mogen een beroep doen op deze hulp.
De mensen en getuigen van een humane, zorgvuldig met een pilletje of via euthanasie, uitgevoerde suïcide komen daar niet. Die mensen zijn, of voelen zich, geen, ‘slachtoffer’.
En terwijl ik zo wakker lig komen de verschillende verhalen langs waarin ik, als medewerker van Slachtofferhulp, ontredderde mensen heb bijgestaan. En als ik dan lees in de kranten hoeveel mensen de man uit Eindhoven zou hebben geholpen om in eigen regie,op een humane manier te sterven, (waarschijnlijk 6 volgens de publicaties) dan denk ik: ‘mijn lijst van mensen die, ongewild, getuige waren van diverse vormen van suïcide zeker is veel en veel langer.’
De gruwelijke zelfdodingen, omdat een andere weg was afgesloten, of niet op tijd gevonden werd, liggen dan voor de hand.
Ik ga uit bed en maak, uit mijn geheugen, een lijst van die ‘ervaringen’ waarin slachtoffers werden meegezogen in de enige weg van mensen die er geen mogelijkheid meer zagen om verder te leven en geen andere weg zagen dan gewelddadige suïcide. Hun geliefden achter latend met het ‘rouwproces’, vaak ook nog zonder briefje. In hun daad, zeker ongewild, veel toevallig aanwezige mensen meenemend.
Mensen die het beeld van gehavende lichamen niet meer van hun netvlies krijgen of waarbij de doffe dreun van de val hen uit hun slaap houdt.
Die ‘slachtoffers’ heb ik met liefde gesteund in hun proces en altijd weer gezien dat ze stappen maakten, gelukkig! Soms kon ik een ooggetuige in contact brengen met de rouwende achterblijvers en dat bracht puzzelstukjes, die inzicht en troost gaven.
Maar de ooggetuige hadden altijd weer die vraag:
‘Waarom heb ik dat moeten zien, moeten meemaken? Het is niet van mij!’
En ik denk ook aan al die mensen die op gesprek kwamen om over de dood te praten en die door hun verhaal te vertellen nu nog leven. Soms nog met een ‘struggle for life’, maar wel met de moed om verder te gaan.
Ze vonden iemand die écht luisterde. Iemand met veel levenservaring, een gezonde nieuwsgierigheid en een hart vol compassie. Het voelt voor mij bijna als ‘roeping’, terwijl ik atheïstisch ben opgevoed.
Er waren ook mensen bij die al pilletjes of drankjes in huis hadden. Zij deelden dit met mij en steeds hoorde ik dezelfde boodschap:
‘Het geeft rust en ik ben er nu niet meer mee bezig. Ik kan weer LEVEN!’
Die pil van Drion, waar volgend jaar een boek over uitkomt, geschreven door Hans van Dam, geeft veel meer het LEVEN dan de dood, zo blijkt steeds weer.
Die kant zou ik zo graag van de daken (waar anderen van af sprongen) willen schreeuwen.
Mensen kijk hier ook eens naar!
Ik zoek een schriftje en ga schrijven.
De lijst, uiteraard volledig anoniem, die ik in die slapeloze nacht opschrijf, plaats ik hieronder om te laten zien hoe ‘vindingrijk’ mensen zijn, mensen in nood die een humane weg niet hebben kunnen vinden.
En dan laat ik mijn eigen ervaring van de man die mijn bus ‘uitkoos’ om er een eind aan te maken, voor de ogen van zijn vrouw en kinderen, achterwege.
Daar heb ik al genoeg over geschreven. www.busverhalen.nl/speciaal.
Uit de losse pols, en zeker niet volledig, zijn hier gebeurtenissen die ik daadwerkelijk heb begeleid bij Slachtofferhulp, nadat het gebeurd was en onschuldige, nietsvermoedende, mensen hebben meegesleept.
- Ergens lopen en een lichaam naar beneden zien vallen…
- Van een dak afspringen terwijl buren in de tuin zitten…
- Iemand loopt het water in en komt niet meer boven…
- Iemand rijdt het water in en wordt nog net gered (wilde hij dat wel?)….
- Voor de trein springen en beide benen er afgereden…
- Op en terrasje zitten bij een spoorbaan en iemand voor de trein zien springen (het was druk op dat terras)…
- Op het perron staan en iemand zien springen (meerder mensen getuige, meerdere keren gebeurd)…
- Flats waar diverse mensen vanaf springen. (veel getuigen, bewoners, voorbijgangers, werkers op de grond enzovoort)…
- Vanuit je flatraam een lichaam langs zien komen, even later een doffe dreun en deze persoon op de grond zien liggen…
- In de trein zitten (jongere met autistisch spectrum) en lichaamsdelen langs het raam zien vliegen…
- In flatwoning twee mensen die door gas o.i.d. om het leven kwamen, hebben daar dagen gelegen. Kun je je de stank voorstellen?…
- Wandelen in het bos en iemand aan een boom zien bungelen….
- …… er zijn er nog veel meer
Dit was wat er vannacht langs kwam.
Eigenlijk zou men Slachtofferhulp Nederland eens moeten vragen hoeveel mensen ongewild slachtoffer zijn van iemand die een laatste uitweg zoekt in een ‘gruwelijke’ zelfdoding’. Maar bedenk dat cijfers wel mensen vertegenwoordigen.
En nu ontstaat er een zucht bij mij doordat ik dit aan het papier heb toevertrouwd en mag delen met mensen die dit hopelijk begrijpen.
Wat kunnen we hiermee?
Als je de uitzending wilt beluisteren, hieronder de link
juli 2021.
Tineke
